THE CONTINUING rise in COVID infection will only worsen the economy, Sen. Francis “Kiko” Pangilinan said Sunday, again urging government to focus on managing the pandemic with health-centered approach of mass testing, contact tracing, and treatment — not with incoherent, unreasonable, and iron-fist policies.
“Naghihingalo ang ating ekonomiya, parang may COVID din. Ang dugo ng ating ekonomiya, ang mga manggagawa, halos 9 na milyon walang trabaho, kabilang na ang kalahating milyong OFW, 74,000 na jeepney drivers, at 11,000 na empleyado ng ABS-CBN. Ang puso ng ating ekonomiya, ang maliliit na namumuhunan, marami sa kanila ang nagsara o humina ang negosyo,” he said.
(Our economy is gasping for breath, as if COVID-infected. The lifeblood of our economy, the workers, almost 9 million are unemployed, including the half a million displaced overseas Filipino workers, the 74,000 jeepney drivers, and the 11,000 ABS-CBN employees. The heart of our economy, the small entrepreneurs, many have either closed shop or their businesses in decline.)
“Apat na buwan na simula nang i-declare ang emergency situation dahil sa COVID pero di pa rin natututukan ang problema. Kulang pa rin sa mass testing, sa contact tracing, at treatment. Hindi madadaan sa lockdown lang, at lalong-lalong di madadaan sa mga joke ang pagsolusyon sa napakalaking problemang ito,” he added.
(It’s been four months since the declaration of emergency situation due to COVID but the problem has not been addressed. There is still lack in mass testing, contact tracing, and treatment. Lockdowns alone and certainly jokes will not solve this enormous problem.)
Pangilinan said that in the face of a pandemic, the alleged massive corruption in the Philippine Health Insurance Corp. (PhilHealth), as well as in the delay in the approval of the use of the Filipino-made, world-class test kit against a twice-the-price imported ones, is totally unacceptable.
“Nakakagalit na sa panahon ng kalamida ay may nakukuha pang magsamantala. Ang kailangan natin ay magaling, mapag-aruga, at matinong doktor para maayos nating masolusyunan ang magkakambal na sakit ng COVID at corruption na kinakaharap ng bayan natin — hindi pulis, hindi militar, hindi kamay na bakal,” he said.
(It’s infuriating that some people are exploiting this calamity. We need a competent, caring, and upright doctor to apply the correct treatment to the twin diseases of COVID and corruption that the country now face — not police, not military, not force of violence.)
From January, when the first COVID patient was monitored in the country, Pangilinan has called for effective contact tracing. He had said then that doing so would stop the spread of the disease.
Unfortunately, the Philippines only recently announced its eponymous contact tracing program Chismosa (literally, rumormonger).
“Kapag naayos natin ang pagpapagamot sa kalagayan ng COVID sa ating bansa, babalik ang kumpyansa ng mga mamumuhunan na magnegosyo at magkakatrabaho ulit ang mga kababayan natin,” Pangilinan said.
(If we’re able to treat the COVID situation in the country, investors’ confidence will return and our people will have jobs again.)
Ang pag-sulbad sa COVID kay maka sulbad sa ekonomiya: Pangilinan
Ang padayon nga pagsaka sa nangatakbuyan sa COVID makadugang sa kalisud sa ekonomiya, nagkanayon si Sen. Francis “Kiko” Pangilinan niadtong Domingo, subli nga nag-aghat sa pangagamhanan nga tutokan ang pagtubag sa pandemya pinaagi sa health-centered nga atake — mass testing, contract tracing ug pagtambal — dili buak-buak, binuang ug dahas nga mga palisiya.
“Nagtinga ang atong ekonomiya, murag pod og na COVID. Ang dugo sa atong ekonomiya, ang mga mamumuo, halos 9 na ka milyon ang walay trabaho, kalabot na ang tunga sa milyon nga mga OFW, 74,000 ka jeepney drivers, 11,000 ka empleyado sa ABS-CBN. Ang kasing-kasing sa atong ekonomiya, ang gagmay nga mga namuhunan, kadaghanan kanila ang nagsirado o mihinay ang negosyo,” matud pa niya.
Upat na ka bulan human gi deklara ang emerhensya tungod sa COVID, apan wala pa gihapon natutukan ang problema. Kulang pa gihapon ang mass testing, sa contact tracing, ug pagtambal. Dili madala sa lockdown lang, ug mas dili gyud madala sa pagpakatawa ang pagsolbad sa daku kaayo nga problema,” dugang ingon ni Pangilinan.
Nagkanayon si Pangilinan nga sa panahon sa pandemya, mga alegasyon sa kaylap nga kurapsyon sa Philippine Health Insurance Corp. (PhilHealth), kalalip na pod ang pagdelatar sa pagtugot sa ginama sa Pilipinas, world class test kit batok sa kapid-an ka mahal nga mga imported nga test kits, dili gayud angay palabyon lamang.
Masuk-anon na kita kay panahon sa kalamidad, adunay pa’y mga tampalasan nga nagpahimulos. Ang kinahanglan nato, maayo, mapag-aruga, at matino nga doktor aron insakto natong masolusyonan ang magkaluhang sakit nga COVID ug pagkadunot nga atong gisagubang sa atong bayan karun — dili pulis, dili militar, dili puthaw nga kamot,” nagkanayon si Pangilinan.
Sa Enero, sa dihang ang unag COVID nga pasyenti nakit-an sa nasud, nanawagan si Pangilinan sa epektibo nga contract tracing. Iya nang gi-ingon nga ang paghimo sa contact tracing makapakgang sa pagkaylap sa maong sakit.
Sa dakung demalas, ang Pilipinas, bag-ohay pa lamang mimugna og programa sa contract tracing nga gibansagan og Chismosa (libakera).
Kung masumpo ang COVID sa nasud, mubalik ang kumpyansa sa mga negosyante nga mamuhunan ug makabalik sa pagtrabaho ang atong mga kababayan.